Bireysel Emeklilik Sistemi (BES), Türkiye’de uzun vadeli birikim yapmak isteyenler için cazip bir seçenek sunuyor. BES’te katılımcılar, farklı yatırım araçları ile fon enstrümanları oluşturarak, kendi risk-getiri profillerine ve yatırım stratejilerine uygun bir portföy oluşturabiliyorlar. Peki, BES’te hangi fon türleri var, BES fonlarının performansını nasıl değerlendirebilirsin ve BES fonlarında portföy çeşitliliği nasıl sağlanır? Bu yazıda, bu soruların cevaplarını bulacaksın.
BES Fon Türleri Nelerdir?
BES’te yatırım yapmak isteyen katılımcılar farklı yatırım araçları ile fon enstrümanları oluşturabilmekte. Bir fon sepeti şeklinde oluşturdukları bu fonlar, risk-getiri profiline, yatırım stratejisine ve yatırım araçlarına göre ayrılmakta.
Türkiye’de sunulan fon türleri şunlardır:
Standart Fonlar
Bu fonlar, en az %80’i devlet iç borçlanma senetlerine yatırılan ve kalan kısmı hisse senedi, altın veya döviz gibi diğer yatırım araçlarına yatırılan fonlardır. Bu fonlar, düşük riskli ve sabit getirili yatırım araçlarına ağırlık veren katılımcılar için uygundur.
Değişken Fonlar
Bu fonlar, en az %25’i hisse senetlerine yatırılan ve kalan kısmı devlet iç borçlanma senetleri, altın veya döviz gibi diğer yatırım araçlarına yatırılan fonlardır. Bu fonlar, orta riskli ve değişken getirili yatırım araçlarına ağırlık veren katılımcılar için uygundur.
Hisse Senedi Fonları
Bu fonlar, en az %80’i hisse senetlerine yatırılan ve kalan kısmı devlet iç borçlanma senetleri, altın veya döviz gibi diğer yatırım araçlarına yatırılan fonlardır. Bu fonlar, yüksek riskli ve değişken getirili yatırım araçlarına ağırlık veren katılımcılar için uygundur. Sistemde BİST 30 ve BİST 100 endeksleri kullanılmaktadır.
Likit Fonlar
Bu fonlar, en az %80’i repo veya ters repo işlemlerine yatırılan ve kalan kısmı devlet iç borçlanma senetleri, altın veya döviz gibi diğer yatırım araçlarına yatırılan fonlardır. Bu fonlar, çok düşük riskli ve sabit getirili yatırım araçlarına ağırlık veren katılımcılar için uygundur.
Katılım Fonları
Bu fonlar, İslami finans ilkelerine uygun olarak yönetilen ve faizsiz finansal araçlara yatırım yapan fonlardır.
BES Fonlarının Performansını Nasıl Değerlendirebilirsin?
Fonların performansı, genellikle fon yöneticileri tarafından yönetilen ve düzenli olarak açıklanan bir endeks veya göstergeye göre değerlendirilir.
Katılımcılar, BES yatırım fonlarının geçmiş performansını değerlendirirken genellikle birkaç faktörü dikkate alır.
Getiri Oranları
Fonların geçmiş getiri oranları, fonun başarı düzeyini gösterir. Katılımcılar, farklı fonların geçmiş performansını karşılaştırarak hangi fonların daha iyi bir getiri sağladığını değerlendirebilirler. Ancak, geçmiş performans, gelecekteki getirilerin garantisi olmadığı için tek başına bir karar kriteri olarak kullanılmamalıdır.
Risk Düzeyi
Fonların risk düzeyi, yatırım stratejilerine bağlı olarak farklılık gösterir. Hisse senedi fonları genellikle daha yüksek risk taşırken, likit fonlar daha düşük riskli olabilir. Katılımcılar, kendi risk toleranslarına uygun olan fonları seçmeye dikkat etmelidir.
Fon Yöneticisi
Fonların performansı, fonu yöneten kişinin uzmanlığına ve yeteneklerine de bağlı olabilir. Fon yöneticisinin deneyimi, başarı geçmişi ve yatırım stratejileri, fonun performansını etkileyen önemli faktörlerdir.
Unutma ki BES fonlarının performansını değerlendirirken uzun vadeli bir perspektif benimsemek önemlidir. Kısa vadeli dalgalanmalar, fonların performansını etkileyebilir, ancak uzun vadede daha dengeli bir değerlendirme yapılabilir.
BES Fonlarında Portföy Çeşitliliği Nasıl Sağlanır?
BES’te farklı fon türleri arasında seçim yaparak, kendi risk-getiri profiline ve yatırım stratejine uygun bir portföy oluşturabilirsin. Portföy çeşitliliği, yatırım riskini azaltmak ve getiriyi artırmak için önemli bir stratejidir. Portföy çeşitliliği sağlamak için, farklı yatırım araçlarına, farklı sektörlere, farklı piyasalara ve farklı zaman dilimlerine yatırım yapmalısın. Böylece, bir yatırım aracının veya piyasanın performansı düştüğünde, diğerleri tarafından telafi edilebilir.
BES’te portföy çeşitliliği sağlamak için, fon sepetini düzenli olarak gözden geçirmeli ve gerektiğinde değiştirmelisin. Merak etme, DijiBES’te sana özel BES danışmanın bu konuda her zaman sana rehberlik edecek.
BES Fonlarının Performans Raporları Nerede Bulunur?
Türkiye’de bireysel emeklilik sisteminde yer alan emeklilik yatırım fonlarının performanslarını Emeklilik Gözetim Merkezi (EGM) tarafından yayınlanan raporlarda ve EGM sitesindeki Fon Getiri Karşılaştırma sayfasında bulunabilirsin. Ayrıca Bireysel Emeklilik Fon Alım Satım Platformu (BEFAS)‘ın sitesinde de grafikler eşliğinde karşılaştırma imkanın var.
BES’te Katılımcı Olmanın Tam Zamanı
BES, uzun vadeli birikim yapmak isteyenler için avantajlı bir sistem. BES’te farklı fon türleri arasından seçim yaparak, kendi risk-getiri profiline ve yatırım stratejisine uygun bir portföy oluşturabilirsin. BES fonlarının performansını değerlendirirken, getiri oranları, risk düzeyi ve fon yöneticisi gibi faktörleri dikkate almalısın. Ayrıca, BES fonlarında portföy çeşitliliği sağlayarak, yatırım riskini azaltabilir ve getirini artırabilirsin. BES fonlarının performans raporlarını ise EGM ve BEFAS’ın web sitesinden takip edebilirsin.
Eğer sen de BES’te katılımcı olmak ve birikimlerini değerlendirmek istiyorsan, hemen online BES başvurusu gerçekleştir ve geleceğine akıllıca bir yatırım yap.
BES Fonları Hakkında Sık Sorulanlar
Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) kapsamında birikimlerinizi değerlendirebileceğiniz farklı fon türleri vardır. Bu fonlar, risk profiline ve yatırım tercihlerine göre çeşitlenir. En yaygın fon türleri şunlardır:
Hisse Senedi Fonu: Yüksek getiri potansiyeline sahip, ancak daha yüksek risk taşıyan fonlardır. Genellikle uzun vadeli yatırımcılar tercih eder.
Borçlanma Araçları Fonu: Daha az risk taşıyan, devlet tahvilleri ve özel sektör borçlanma araçlarına yatırım yapan fonlardır.
Altın ve Değerli Maden Fonları: Altın ve diğer değerli madenlere yatırım yaparak, güvenli liman olarak bilinen bu varlıkları portföyünüze katabilirsiniz.
Katılım Fonları: Faizsiz finans prensiplerine göre yönetilen, faiz getirisi olmayan varlıklara yatırım yapan fonlardır.
Karma ve Değişken Fonlar: Hem hisse senedi hem de borçlanma araçlarını içeren, risk ve getiri arasında denge sağlamayı amaçlayan fonlardır.
BES fonları, uzun vadeli yatırım planlayan kişiler için oldukça mantıklı bir seçenektir. Fonların getiri potansiyeli, yatırım stratejisine ve risk profiline bağlı olarak değişir. Ayrıca, devlet katkısı gibi avantajlar, BES’in sunduğu en önemli teşvikler arasında yer alır. Fonlar arasındaki çeşitlilik, birikimlerinizi farklı risk profillerine göre dağıtma imkanı sağlar ve bu da finansal güvenliğinizi artırabilir.
BES kapsamında sunulan fonların sayısı, sigorta şirketine ve fon sağlayıcısına göre değişiklik gösterebilir. Türkiye’de BES fonları genellikle 30 ile 100 arasında değişen seçeneklerle sunulur. Fonlar, hisse senedi, tahvil, altın, değişken ve karma fonlar gibi farklı kategorilere ayrılır. Hangi fonların size uygun olduğunu, risk tercihlerinize ve yatırım hedeflerinize göre seçebilirsiniz. Ayrıca BEFAS internet sitesinde tüm fonlarla ilgili bilgilere erişebilirsiniz.
BES fonlarını takip etmek için birkaç farklı platform kullanabilirsiniz:
BES şirketinizin portalı: Emeklilik şirketinizin sunduğu online portaldan fonlarınızı güncel olarak takip edebilir ve değişiklikler yapabilirsiniz.
Emeklilik Gözetim Merkezi (EGM) Web Sitesi: EGM, BES fonlarının performansını karşılaştırmalı olarak sunan bir platformdur. Fon getirileri ve fonların geçmiş performanslarına dair bilgilere buradan ulaşabilirsiniz.
BEFAS portalı: Bireysel Emeklilik Fon Alım Satım Platformu (BEFAS)‘ın sitesinde diğer fonlarla karşılaştırma şekilde fonları inceleyerek takip edebilirsiniz.
BES fonları, katılımcının tercihlerine göre hem faizli hem de faizsiz olarak sunulabilir. Faizli BES fonları, hisse senetleri, altın, devlet tahvili, özel sektör tahvilleri ve mevduat gibi faiz getirisi sağlayan varlıklara yatırım yapar. Faizsiz BES fonları ise katılım fonları olarak bilinir ve faizsiz yatırım prensiplerine uygun olacak şekilde, katılım bankacılığı esaslarına göre yönetilen varlıklara yatırım yapar. Faizsiz fonlar; altın, katılım endeksindeki hisse senetleri ve kira sertifikaları gibi varlıklara yatırım yapmaktadır.
Bireysel emeklilik fonları, genellikle portföylerinde çeşitli sektörlerden hisse senetlerine yer verir. Hangi hisselerin alındığı, fonun türüne ve stratejisine göre değişir. Fon içeriğinde bulunan hisseleri öğrenmek için şu yöntemleri kullanabilirsiniz:
Fon Performans Raporları: Emeklilik şirketiniz, fonların içerdiği hisse senetlerini düzenli olarak raporlar. Bu raporları şirketin web sitesinden ya da size özel BES müşteri portnedi fonları ve alından görebilirsiniz.
Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP): KAP, fonların portföylerinde bulunan hisseler ve varlık dağılımları hakkında bilgilendirme yapan resmi bir platformdur. BES fonlarının yatırım yaptığı hisseler, bu platformda düzenli olarak açıklanır ve kamuya duyurulur. Fonlara dair ayrıntılı bilgilere KAP Emeklilik Yatırım Fonları sayfası üzerinden ulaşabilirsiniz.
2025 yılında BES fon dağılımı, risk iştahınıza ve piyasa beklentilerinize göre şekillenmelidir. Uzmanların önerileri doğrultusunda dengeli bir portföy oluşturmak önemlidir. Genel olarak, şu strateji uygulanabilir:
Genç yaşta ve uzun vadeli düşünen katılımcılar: Daha riskli ve potansiyel getirisi yüksek olan hisse senedi fonları ve karma fonlar tercih edilebilir.
Orta yaş grubundaki katılımcılar: Risk ve getiri arasında denge sağlayan borçlanma araçları fonları, karma fonlar ve az miktarda da hisse senedi fonları önerilebilir.
Emekliliğe yakın katılımcılar: Daha az risk içeren ve sabit getirili devlet tahvili fonları veya altın fonları gibi daha güvenli limanlara yönelebilirler.
Kendi risk profilinize ve piyasa beklentilerinize göre, fon dağılımını düzenli olarak gözden geçirmek akıllıca olacaktır.
En kârlı BES fonu, dönemin piyasa koşullarına ve fonun yatırım stratejisine göre değişiklik gösterebilir. Geçmiş yıllarda hisse senedi ağırlıklı fonlar veya altın ve değerli maden fonları, yüksek kazanç sağlayan fonlar arasında öne çıkmıştır. Ancak, en kârlı fonu seçerken yalnızca kısa dönem performansına değil, uzun dönem getirilerine ve risk profiline de dikkat edilmelidir.
BES kapsamında sağlanan %30’luk devlet katkısı, her emeklilik şirketi tarafından özel bir devlet katkısı fonunda değerlendirilir. Katılımcıların tercih ettikleri bireysel fonlar dışında, devlet katkısına ayrılan bu fonlar da yatırım amacıyla kullanılır. Devlet katkısı fonu, en az %30’u hisse senedi olacak şekilde, sabit getirili menkul kıymetler gibi düşük riskli yatırımlara yönlendirilir, böylece güvenli bir büyüme sağlanır.
Fon performansını değerlendirirken, sadece kısa vadeli kazançlara değil, uzun vadeli getirileri de göz önünde bulundurmak önemlidir. Fonların yıllık getirileri, risk yönetimi stratejileri ve yatırım çeşitliliği gibi unsurları inceleyerek performanslarını karşılaştırabilirsiniz. Ayrıca, Emeklilik Gözetim Merkezi (EGM) ve BEFAS üzerinden fonların detaylı performans raporlarına erişim sağlayabilirsiniz.
