Evlilik sürecinde finansal düzenlemeler ve yatırım kararları önemli rol oynar. Bu bağlamda, Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) primleri de çiftler için dikkate alınması gereken konular arasındadır. Peki, evlilik birliği içerisinde ödenen BES primlerinin hukuki durumu nedir, boşanma durumunda BES sözleşmesi ne olur ve nasıl paylaşılır? Gelin bu soruların yanıtlarını birlikte inceleyelim.
Evlilikte BES Primlerinin Hukuki Durumu Nedir?
Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 219. maddesine göre, evlilik süresince edinilen mallar, edinilmiş mal olarak kabul edilir. Bu hüküm, evlilik birliği boyunca eşler tarafından kazanılan tüm mal varlıklarını kapsar ve bu varlıklar, boşanma durumunda adil bir şekilde paylaşılmak üzere ortak mal olarak değerlendirilir. Bu kapsamda, evlilik süresince ödenen BES primleri de edinilmiş mal olarak kabul edilir ve boşanma durumunda eşler arasında paylaştırılması gerekir.
Bu noktada edinilmiş mal ve kişisel mal kavramlarını biraz daha açalım ve inceleyelim:
Edinilmiş Mal Nedir?
- Evlilik birliği süresince eşler tarafından kazanılan her türlü mal varlığı, edinilmiş mal olarak kabul edilir. Bu tanım, maaşlar, primler, yatırım gelirleri ve BES primlerini de içerir.
- Örneğin, evlilik süresince eşlerden birinin maaşından kesilerek ödenen BES primleri, diğer eşin rızası olmasa bile, edinilmiş mal kategorisine girer. Bu, evlilik birliği içindeki ortak finansal kazançların bir parçası olarak kabul edilir.
Kişisel Mal Nedir?
- Eşlerden birinin evlilik öncesi yaptığı BES birikimleri, kişisel mal olarak değerlendirilir. Bu birikimler, eşler arasında paylaşım dışı bırakılır ve bu mal varlığı üzerinde yalnızca ilgili eşin tasarruf hakkı bulunur.
- Kişisel mal statüsündeki BES birikimleri, sadece evlilik öncesinde yapılan ödemeleri kapsar. Evlilik sonrası bu birikimlere yapılan katkılar ise edinilmiş mal kapsamında değerlendirilir.
- Örneğin, eşlerden biri evlilik öncesinde BES’e düzenli olarak katkı yapmış ve birikim sağlamışsa, bu fonlar kişisel mal olarak kabul edilir ve boşanma sürecinde bu birikim diğer eşle paylaşılmaz.
Edinilmiş mal ve kişisel mal ayrımı, boşanmada mal paylaşımı sürecinde finansal paylaşımın adil ve hukuka uygun şekilde yapılmasını sağlar. Bu nedenle, evlilik süresince yapılan BES prim ödemelerinin doğru bir şekilde belgelenmesi ve kaydedilmesi önemlidir.
Boşanmada BES’ten Alınan Toplu Para ve Maaş Ne Olur?
Türk Medeni Kanunu’nun 222. maddesine göre, belirli bir malın eşlerden birine ait olduğunu iddia eden kişi, bunu kanıtlamak zorundadır. Hangi eşe ait olduğu kanıtlanamayan mallar, eşlerin ortak malı olarak kabul edilir. Eşlerin tüm malları, aksi kanıtlanmadıkça edinilmiş mal olarak kabul edilir. Aynı kanunun 219. maddesine göre, edinilmiş malların yerine geçen değerler de edinilmiş mal sayılırken, 220. maddeye göre kişisel malların yerine geçen değerler kişisel mal sayılır. Bu kurallar, boşanma durumunda mal paylaşımında uygulanır.
Yargıtay’ın 2016 tarihli kararına göre, bireysel emeklilikten yapılan toplu ödeme veya maaş ödemelerinin hangi mal grubuna dahil edileceği, ödenen primlerin hangi mal grubundan geldiğine bağlıdır. Eğer primler edinilmiş mal grubundan ödenmişse bu birikimler edinilmiş mal, kişisel mal grubundan ödenmişse kişisel mal sayılır. Primlerin hangi mal grubundan ödendiği kanıtlanamıyorsa, Medeni Kanun’un 222. maddesine göre paylaşım yapılır. Bu süreçte gerekli belgeler toplanmalı ve gerekirse uzman bilirkişilerden yardım alınmalıdır. Boşanma durumunda mevcut olan mallar, mal rejiminin sona erdiği zamandaki değerleriyle hesaplanır. Yargıtay, bu şekilde bir uygulama yapmaktadır.
Boşanmada BES Paylaşımı Hakkında Pratik Tavsiyeler
Evlilik süresince ödenen BES primlerinin paylaşımı konusunda bazı pratik adımlar atmak, olası anlaşmazlıkların önüne geçebilir:
Belgelendirme ve Kayıt Tutma
Evlilik süresince ödenen BES primlerinin düzenli olarak belgelenmesi ve kayıt altına alınması önemlidir. Bu belgeler, boşanma sürecinde kanıt olarak sunulabilir. Örneğin, aylık ödeme dekontları, banka transfer belgeleri veya BES poliçelerinin kopyaları, her iki tarafın da ödeme geçmişini doğrulamasına yardımcı olur.
Hukuki Danışmanlık Alınması
Bu konuda uzman bir avukattan destek almak, sürecin daha sağlıklı ve adil bir şekilde yürütülmesini sağlar. Avukat, haklarınızı korumanız ve doğru adımlar atmanız konusunda size rehberlik eder. Hukuki danışmanlık, özellikle karmaşık mali durumlar veya anlaşmazlıklar söz konusu olduğunda hayati önem taşır.
Uzlaşma ve İletişim
Eşler arasında açık iletişim ve uzlaşma sağlanarak, hukuki sürecin daha kısa ve masrafsız bir şekilde tamamlanması mümkündür. Bu, her iki tarafın da memnun olacağı bir çözüm sağlar. Örneğin, arabuluculuk gibi alternatif çözüm yöntemleri kullanarak, mahkeme sürecine gitmeden anlaşma sağlanabilir. Bu, hem zaman hem de maliyet açısından avantaj sağlar.
Sonuç
Evlilik süresince yapılan finansal yatırımların ve ödemelerin hukuki statüsünü bilmek, boşanma sürecinde yaşanabilecek anlaşmazlıkların önlenmesine yardımcı olur. Bireysel Emeklilik Sistemi primleri, evlilik süresince önemli bir finansal yatırım aracıdır. Boşanma durumunda ise bu primlerin ve primlerden doğan toplu para ve maaşın adil bir şekilde paylaşılması, hukuki ve kişisel anlamda büyük önem taşır. Bu konuda doğru bilgilere sahip olmak ve gerekli önlemleri almak, olası sorunların önüne geçebilir. Uzman desteği ve düzenli kayıt tutma gibi adımlarla, BES primlerinin paylaşımı konusunda adil ve hakkaniyetli bir süreç izlenebilir.
