Emeklilik, hepimiz için önemli bir konu. Gelecekte rahat bir hayat yaşayabilmek için şimdiden plan yapmamız ve birikim yapmamız gerekiyor. Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) de bu konuda bize yardımcı olan önemli bir araç. Ancak, bu sistemde yaş sınırının var olup olmadığı, kaç yaşına kadar BES’e katılım sağlanabileceği gibi konular birçok kişi tarafından merak edilmekte. Yazımızda bu çok merak edilen soruların cevaplarını vereceğiz.
BES’in Amacı ve Esnekliği
Bireysel emeklilik sistemi, Türkiye’de tasarruf ve birikim yapmak ve emeklilik geliri elde etmek için katılımcılara sunulan bir seçenek. BES’te katılımcılar, belirli bir süre boyunca düzenli olarak ödedikleri primlerle birikim yaparlar ve emekli olduklarında bu birikimlerini gelir olarak alırlar. Katılımcıların BEFAS fonlarından uzun vadelerde daha iyi faydalanması için her geçen gün yapılan düzenlemelerle sistemin esnekliği arttırılmakta. Bu nedenle bulunan bazı sınırlamalar da zamanla kaldırılmakta.
“18 Yaş Altı BES” ile BES’te Yaş Sınırı Tamamen Kalktı
Hemen akla gelen ilk sorunun yanıtı verelim: BES’e katılmak için bir üst yaş sınırı bulunmuyor. Yani kaç yaşında olursanız olun kendiniz için yeni bir BES sözleşmesi başlatabilirsiniz. Ancak BES’te katılımcı olmak için daha önce 18 yaşını doldurmuş olmak gerekiyordu. 2021 yılı Mayıs ayında yürürlüğe giren bir düzenlemeyle, BES’te alt yaş sınırı da tamamen kaldırıldı. Böylece, 18 yaşından küçükler de BES’te katılımcı olabilmeye başladılar.
Bu düzenleme, BES’te katılımcı sayısını arttırmak, tasarruf oranını yükseltmek ve gelecek nesillere emeklilik bilincini aşılamak için yapıldı. BES’te yaş sınırının kalkması, Türkiye’de bireysel emeklilik sisteminin daha kapsayıcı ve cazip hale gelmesine katkı sağlamakta.
Yani 70 yaşındaki dedemiz kendisi için BES hesabı açabildiği gibi, artık 7 yaşındaki torunu için de katılımcı olarak Takasbank’ta bireysel emeklilik hesabı açabiliyor. Sonuç olarak isteğe bağlı BES sözleşmelerinde herhangi bir yaş sınırı bulunmamakta.
BES’te Yaş Sınırı Değil, “Belirlenen Süreler” Var
Sınır kelimesi isteğe bağlı bireysel emeklilik gibi esnek bir sistem için aslında pek uygun değil. Ancak, bu sistemin sağlıklı ve sürdürülebilir bir şekilde çalışabilmesi için belirlenen süreler var ve önemli bir rol oynuyorlar. BES’te emekli maaşına hak kazanmak isteyen katılımcılar sistemde minimum 10 yılı tamamlayıp 56 yaşını doldurmak durumunda.
50 yaşında bir katılımcı da sisteme giriş yapabilir, 20 yaşında bir katılımcı da dahil olabilir. Önemli olan 50 yaşındaki katılımcının 10 yıl sisteme katkı payı yatırarak BEFAS fonlarından yararlanması, 20 yaşındaki bir katılımcının en az 10 yıl sisteme katkı payı yatırıp 56 yaşına kadar sistemde kalmasıdır. Elbette bu iki kişi arasındaki tek fark, 50 yaşında BES’e katılan kişi 10 yıl boyunca katkı payı ödediğinde 60 yaşında emekli olmaya hak kazanabilir.
Uzun Vadeli Yatırımın Yüksek Getirisi
Biliyorsunuz bireysel emeklilik fonları uzun vadeli yatırım araçlarından oluşan bir havuz ile birikimlerinizi büyütmekte. Bu fonlardan uzun vadede getiri elde etmek ve katılımcıların tatmin edici maaş alma hakkına sahip olması için en az 10 yıl sistemde kalması önemli.
Bireysel emeklilikte katılımcıların sistemde kalmaları gereken süre uzun vadeli yatırımlara yönlendirilmelerine olanak tanır. Bu da genellikle daha yüksek getiri potansiyeli anlamına gelir.
OKS’de Yaş Sınırı Var mı?
1 Ocak 2017 tarihinde yürürlüğe giren yasa uyarınca işverenler 45 yaş altındaki çalışanlarını “zorunlu BES” olarak da bilinen Otomatik Katılım Sistemi’ne (OKS) dahil etmekle yükümlü. OKS’ye dâhil edilen çalışanların, her ay prime esas kazançlarının %3’üne karşılık gelen tutar, otomatik katılım planlarına aktarılır. Katılımcıların 2 ay cayma süresi hakkı var.
22 Ocak 2022 tarihinden önce 45 yaş üstü çalışanlar OKS ye dahil edilemezken, yeni yasa ile 45 yaşını doldurmuş çalışanlar da işverenlerinden talep etmeleri halinde otomatik katılıma dahil olabilirler. Bu noktada 45 yaşına gelen bir çalışanın, otomatik katılım sisteminde de devlet katkısı limitinden faydalanarak tasarruf yapması sağlanabilecek.
BES’e Katılım Yaşınız Kritik Bir An
Sonuç olarak BES açısından sisteme katıldığınız andaki yaşınız değil, sistemde kaldığınız süre önemli. BES’i başlattığınız an, bir döneme giriş kapısını temsil eder. Bu kapıdan geçmek, finansal geleceğinizi şekillendiren kritik bir anı ifade eder. Bu nedenle, emeklilik planlarınızı oluştururken uzun vadede gerek maddi gerek manevi hedeflerinizi göz önünde bulundurmalısınız.
Elbette BES’e ne kadar erken katılır ve ne kadar uzun süre kalırsanız, yatırımlarınızdan kazancınız da o oranda artacak. Doğru kararlarla bu kapıdan geçmek, emeklilik yıllarınızı özgürce yaşamanıza olanak tanıyacak ve yaşam kalitenizi artıracak. BES başvurusu için en iyi zaman yarın değil, bugün!
